مزایا و معایب ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه از ورق های فلزی پرطرفدار و پرکاربردی است که مزایای زیادی به همراه دارد و با هزینه کمتری نسبت به دیگر ورق ها تولید شده و قیمت کمتری در بازار آهن دارد. ما در این مطلب به بررسی تمام مزایا و معایب این ورق فولادی و مقایسه با دیگر ورق های فلزی خواهیم پرداخت. آیا میخواهید بدانید چرا ورق سیاه انتخاب بسیاری از سازندگان برای سازه های مختلف است؟ این ورق فولادی چه مزایایی در برابر دیگر ورق های فلزی دارد؟ نقاط ضعف و معایب این ورق چیست؟ شیوه استفاده بهینه از ورق سیاه به چه شکل است؟

اگر در ذهن شما هم اینچنین سوالاتی پیش آمده پس این مطلب برای شماست و اگر به دنبال یافتن جواب برای سوالات خود هستید به شما توصیه میکنم که این مقاله را تا انتها بخوانید اما قبل از آنکه به مزایا و معایب ورق سیاه بپردازیم، بهتر است نگاهی به نحوه تولید این ورق فولادی و کاربرد های آن در صنعت و ساخت و سازها بیندازیم تا مزایا و معایب ورق سیاه را در عمل به طور دقیق متوجه شویم.

در خصوص نحوه تولید ورق سیاه و مراحلی که طی می‌شود تا این ورق پرکاربرد به دست آید خوب است بدانید که به طور خلاصه این مراحل به ترتیب شامل ذوب فولاد، ریخته گری، پوسته زدایی، نورد اولیه، گرمادهی، نورد نهایی، خنک کردن ، کلاف پیچی و بسته بندی میباشد که در ادامه به شرح مختصر هر یک خواهیم پرداخت.

ورق سیاه چگونه تولید می‌شود؟

ذوب فولاد شامل حرارت دادن فولاد در کوره پیش گرم تا حدی است که آلیاژ فولاد کاملا ذوب شده و به حالت مایع درآید که معمولا در دمای حدود 1280 درجه سانتی‌گراد، به صورت ذوب کامل در می‌آید و در واقع مواد اولیه برای تولید ورق سیاه میباشد که هدف از ذوب کردن آن برای شکل گیری کامل در مرحله بعدی یعنی ریخته گری می‌باشد.

ریخته گری یعنی آلیاژ فولادی که در مرحله قبل به طور کامل ذوب کردیم را قبل از آن که آنقدر سرد شود که از حالت ذوب و مایع درآید را در قالب ریخته و منتظر می‌مانیم تا سرد شود. قالبی که برای شکل دهی آلیاژ فولادی ورق سیاه استفاده می‌کنیم شکلی مستطیلی و نسبتا طولانی دارد. هدف از قالب گیری، تبدیل مواد اولیه ورق سیاه به یک شمش فولادی است تا در مراحل بعدی راحت تر بتوان آن را تغییر حالت داده تا به شکل نهایی ورق سیاه درآید.

پوسته زدایی برای لایه برداری از سطح شمش فولادی است که در مرحله قبل قالب گیری شده. به این شکل شمش فولادی ما عاری از آلودگی و ناخالصی میشود و کیفیت ورق سیاه نهایی افزایش می‌یابد.

نورد اولیه به فرآیندی گفته می‌شود که در آن شمش ما تحت فشار توسط غلتک هایی قرار میگرد و تقریبا 30% ضخامت آن کاهش پیدا کرده و به طول آن افزوده میشود و کمی شبیه به حالت ورق میشود. به نورد اولیه نورد خشن هم میگویند.

گرمادهی به مرحله‌ی پیش از نورد نهایی گفته می‌شود که در آن به شمش نیمه ورق شده خود حرارت میدهیم تا آمده عملیات نورد نهایی شود زیرا برای شکل دهی بهتر فولاد به دمای بالایی نیاز است تا به حالت نهایی ورق سیاه درآید.

نورد نهایی شامل گذراندن شمش فولادی خود از میان 7 قفسه غلتک و کاهش 70% از ضخامت شمش فولادی میباشد تا در نهایت به ورق سیاه مورد نظر تبدیل شود.

خنک کردن به مرحله ی بین آخرین نورد و قبل از کلاف پیچی گفته میشود که در آن دمای ورق خود را پایین می‌آوریم تا به حدود 500 درجه برسد ولی نباید دمای ورق سیاه به زیر 400 درجه برسد زیرا انعطاف پذیری آن کاهش می‌یابد و قابل کلاف پیچ شدن نیست.

کلاف پیچی ورق سیاه توسط دستگاه کلاف پیچ صورت میگیرد به این شکل که ورق سیاه را به دور یک کلاف کشیده و با چرخاندن کلاف بقیه ی طول ورق سیاه مکش شده و به دور کلاف پیچیده میشود تا ورق سیاه به اتمام برسد.

بسته بندی پس از کلاف پیچی کامل صورت میگیرد و به منظور باز نشدن ورق سیاه از کلاف خود و همچنین آسان تر شدن حمل و نقل و یا نگهداری در انبار صورت میگیرد.

ورق سیاه در کجا کاربرد دارد؟

کاربرد های ورق سیاه در صنعت و ساخت و ساز های گوناگونی به طور گسترده مشاهده میشود و نمیتوان از اهمیت ورق سیاه به خصوص در صنایع زیرساخت و پایه به سادگی چشم پوشی کرد. کاربرد این ورق فولادی بستگی به میزان ضخامت و ابعاد آن متفاوت میباشد. اما به طور کلی از این ورق جهت ساخت بدنه کشتی و ماشین آلات، خودروسازی، ساخت استادیوم‌های ورزشی، ساختمان‌ها و آسمان‌خراش‌ها و ساخت پل‌ها و اتصالات تقویت‌ کننده و انواع ماشین‌آلات سنگین و بولدوزر و همچنین مخازن تحت‌فشار و تجهیزات دریایی و صنعت کشاورزی و ساخت مجسمه و آثار تزئینی و بدنه دستگاه های مونتاژ و صنعت پتروشیمی وهمچنین از ورق سیاه به عنوان ماده اولیه در تولید انواع گسترده ای از مقاطع فولادی مثل پروفیل قوطی و نبشی و ناودانی و انواع لوله مورد استفاده قرار میگیرد.

اما اگر بخواهیم بین کاربرد های ورق سیاه بر اساس بازه ضخامتی آن ها تفاوت قائل شویم، ورق با ضخامت کم که اغلب به ورق سیاهی که به نسبت بازه کلی ضخامت و مقاومت همه انواع ورق های سیاه ، ضخامت کمتری دارند و قابل انعطاف ترند به اصطلاح ورق سیاه نرم گفته می‌شود و از کاربرد های این ورق نرم میتوان جهت استفاده در ماشین آلات نیمه سنگین، بدنه کشتی، تجهیزات دریایی، گارد ریل و تجهیزات ترافیکی و جاده سازی درون و برون شهری و همچنین انواع ناودانی و نبشی و قوطی، چهار چوب و بدنه‌ی سازه های نسبتا کوچک و متوسط، همچنین مخازن ذخیره سازی نفتی و صنایع و کارخانه‌ های کوچک مورد استفاده قرار میگیرد.

ورق سیاه با ضخامت بالا که اغلب به ورق هایی که به نسبت محدوده کلی ضخامت و مقاومت همه انواع ورق های فولادی، ضخامت و مقاومت بیشتری دارند و سخت ترند  ورق سیاه سخت میگویند و از آن در جهت استفاده در ماشین آلات سنگین، صنایع و کارخانه‌ های بزرگ، تاسیسات عظیم مورد استفاده قرار میگیرد.

مزایای ورق سیاه

قیمت کم ورق سیاه نسبت به دیگر ورق های فلزی مثل ورق های روغنی و یا گالوانیزه از مزیت های ورق سیاه محسوب میشود و هزینه تمام شده برای استفاده در جایی با کاربرد مشابه کمتر از دیگر ورق های فولادی می‌باشد. در نتیجه مصرف کننده میتواند ساخت و ساز خود یا هرگونه استفاده‌ی دیگری که از یک ورق فولادی دارد را با هزینه کمتری به انجام برساند.

زمان کم برای تولید ورق سیاه باعث میشود در یک بازه زمانی مشخص، حجم محصول بیشتری از ورق سیاه را نسبت به دیگر ورق های فولادی تولید کنیم که این مزیت هم باعث صرفه جویی در زمان تولید شده و هم هزینه کلی تولید ورق سیاه کمتر می‌شود زیرا فرآیند تولید ورق سیاه از پیچیدگی کمتری نسبت به دیگر ورق های فولادی مثل ورق های روغنی یا گالوانیزه برخوردار است و سریع تر تولید میشود.

زمان کم برای برش و استفاده از ورق سیاه یکی دیگر از مزیت های این ورق فولادی می‌باشد که باعث میشود مصرف کننده رضایت بیشتری هنگام استفاده از ورق سیاه نسبت به دیگر ورق های فولادی داشته باشد.

کاربردهای گسترده و متنوع از ورق سیاه در صنایع مختلف، باعث استفاده بیشتر از ورق سیاه برای مصرف کننده است که از دیگر مزایای این ورق به شمار میرود زیرا مصرف کننده دیگر لازم نیست که چندین مدل ورق فولادی مختلف را برای استفاده خود تهیه نماید و میتواند از ورق سیاه خود به شیوه های گوناگون و موارد استفاده بیشتر، بهره ببرد.

ارتجاع پذیری خوب ورق سیاه نسبت به دیگر ورق های فولادی در بازه ضخامتی مشخص، از مزیت های دیگر آن می‌باشد به خصوص در کارهایی که نیاز به انعطاف پذیری بیشتر از ورق فولادی می‌باشد که علت انعطاف پذیری بیشتر ورق سیاه به دلیل تغییرات ساختاری جنس آلیاژ فولادی است که دمای بالای فرآیند تولید آن باعث ایجاد این مورد میشود.

معایب ورق سیاه

رنگ مات ورق سیاه میتواند از معایب این ورق فولادی به شمار رود زیرا دیگر ورق های فولادی مثل ورق های روغنی یا گالوانیزه چنین نیستند و دارای رنگی مشخص بر روی سطح خود میباشند و اگر مورد استفاده ورق فولادی برای مصرف کننده به گونه ای باشد که رنگ و ظاهر ورق دارای اهمیت باشد و در معرض دید باشد، میتوان سطح ورق سیاه را صیقل کرده و سپس رنگ کرد.

سطح خشن ورق سیاه ممکن است باعث آسیب دیدگی در صورت دست زدن به آن شود که یکی از معایب آن نسبت به دیگر ورق های فولادی شمرده شود که البته علت این سطح خشن به دلیل دمای بالای فرآیند نورد گرم در حین تولید ورق سیاه می‌باشد که در ابتدای مطلب به آن اشاره شد. همچنین اگر کیفیت سطح ورق فولادی مورد استفاده برای مصرف کننده مهم باشد، ورق سیاه در این مورد برای مصرف کننده از اهمیت و کاربرد کمتری برخوردار می‌شود.

احتمال بالای زنگ‌زدگی ورق سیاه از دیگر معایب آن می‌باشد برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی باید سطح ورق سیاه را با مواد دیگر پوشاند خصوصا اگر از ورق سیاه در جایی مرطوب یا شرایطی که احتمال زنگ زدگی را افزایش می‌دهد بخواهید استفاده کنید.

استحکام کمتر ورق سیاه از معایب این ورق فولادی به شمار میرود زیرا به علت حرارت بالای فرآیند نوردگرم در تولید آن، ورق های سیاه نسبت به سایر محصولاتی که با نورد سرد تولید می شوند، دارای استحکام کمتری بوده و در نتیجه نسبت به آن ها ماندگاری کمتری خواهند داشت. خصوصا اگر مورد استفاده از آن در جایی باشد که نیاز به استحکام بالایی در عین ضخامت کمتر باشد.

در ادامه مطلب با سفیران آهن همراه باشید تا شما را با برترین تولید کنندگان ورق سیاه در ایران آشنا کنیم.

برترین تولید کنندگان ورق سیاه

کارخانه فولاد مبارکه اصفهان

شرکت فولاد مبارکه اصفهان یکی از برترین و بزرگترین تولید کنندگان محصولات فولادی از جمله ورق سیاه در ایران به شمار میرود که تجهیز کننده بسیاری از صنایع سطح بالا و پایین دست مرتبط با حیطه کاری خود است. شرکت فولاد مبارکه، واقع در بخش جنوبی شهر کرکوند و قسمت جنوب غربی مبارکه قرار دارد.

حجم تولید سالانه شرکت فولاد مبارکه اصفهان،به طور سالانه بیشتر از 10 میلیون تن است که شامل انواع گوناگونی از محصولات فولادی پایه و مورد استفاده مثل ورق سیاه میباشد. شرکت فولاد مبارکه اصفهان تولید کننده مواد پایه برای بیشتر از 3000 کارخانه و کارگاه و صنایع تولیدی در کشور است.

این شرکت در سال 1360 وارد فاز عملیات اجرایی شد. در سال 1370 اولین کوره قوس الکتریکی توسط رئیس جمهور وقت افتتاح شد و در سال 1371 رسما شرکت فولاد مبارکه اصفهان به همراه زیرساخت های مربوطه احداث شد.

کارخانه فولاد کاویان اهواز

شرکت فولاد کاویان اهواز یکی از برترین و مطرح ترین تولید کنندگان محصولات فولادی به خصوص ورق های فولادی نورد گرم و سرد میباشد. این شرکت واقع در 9 کیلومتری جاده اهواز است و تولید کننده بسیاری از مواد اولیه و مواد پایه‌ی دیگر شرکت های هم رده کار خود میباشد. ظرفیت تولید این کارخانه در سال حدود 1150 تن میباشد.ورق سیاه حاصل از روش نورد گرم این کارخانه یکی از محبوب ترین و با کیفیت ترین ورق سیاه های تولیدی در ایران است.

کارخانه فولاد کاویان اهواز همچنین حجم بالایی از دیگر ورق های فولادی نوردگرم و نورد سرد را مثل ورق آجدار، ورق روغنی، ورق گالوانیزه و ورق رنگی را با کیفیت بالایی تولید میکند.استاندارد بندی تولیدات محصولات فولادی کاویان بر اساس استاندارد بین المللی میباشد که قبل از ورود محصول به بازار انواع تست های استاندرد سنجی و کنترل کیفی مثل تست های کششی و مکانیکی و تست های شیمیایی انجام میشود.

کارخانه فولاد اکسین خوزستان

شرکت فولاد اکسین خوزستان در سال 1384 تاسیس و از سال 1388 به صورت حرفه ای، تولیدات انبوه خود را شروع کرد که از سال 1388 تا 1400 به میزان 700 هزار تن در سال محصولات فولادی تولید کرد. در حال حاضر ظرفیت تولیدی این کارخانه یک میلیون تن در سال میباشد. این شرکت در سال 1391 از مرز تولید 600 هزار تن عبور کرد و تولیدات خود را گسترش داد. ورق سیاه های تولیدی کاربردی و پر استفاده st37 و st52 از جمله تولیدات انبوه کارخانه فولاد اکسین خوزستان به شمار میرود.

سوالات متداول

برترین مزیت های ورق سیاه نسبت به دیگر ورق های فولادی چیست؟

برترین مزیت های ورق سیاه را نسبت به دیگر ورق های فولادی میتوان در قیمت پایین تر و زمان کمتر برای ساخت دانست با توجه به این که معایبی هم دارد اما بازهم به مقدار زیادی در صنایع پایه ای و ساخت و ساز ها کاربرد دارد.

مهمترین معایب ورق سیاه کدامند؟

از مهمترین معایب ورق سیاه که باید به آن توجه داشت میتوان به استحکام کمتر و احتمال بالای زنگ زدگی این ورق اشاره کرد که در دیگر ورق ها به علت استفاده از فرآیند نورد سرد به جای نورد گرم، استحکام بالاتری دارند و به دلیل تفاوت در جنس سطح خود، احتمال زنگ زدگی آن ها تا حد زیادی کاهش میابد.

برترین تولید کنندگان ورق سیاه در کشور کدام کارخانه ها هستند؟

برترین تولید کنندگان ورق سیاه در کشور را میتوان به کارخانه فولاد مبارکه اصفهان اشاره کرد که خطوط تولیدی زیادی دارند و فعالانه در حوزه تولیدات مقاطع فولادی به فعالیت میپردازد.

بیشترین کاربرد ورق سیاه در کجاست؟

کاربرد ورق سیاه فولادی بستگی به میزان ضخامت و ابعاد آن متفاوت میباشد. اما به طور کلی از این ورق جهت ساخت بدنه کشتی و ماشین آلات، خودروسازی، ، ساختمان‌ها و ساخت پل‌ها و اتصالات تقویت‌ کننده و انواع ماشین‌آلات سنگین و همچنین مخازن تحت‌فشار و تجهیزات دریایی و صنعت کشاورزی و بدنه دستگاه های مونتاژ استفاده میشود.

مهمترین نقاط ضعف ظاهری ورق سیاه نسبت به دیگر ورق های فولادی چیست؟

از مهمترین نقاط ضعف ظاهری ورق سیاه میتوان به رنگ مات و سطح خشن ورق سیاه اشاره کرد و در اموری که ظاهر ورق فلزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، کاربرد خود را از دست میدهد.

جمع بندی

در این مقاله از سایت سفیران آهن درباره مزایا و معایب ورق سیاه نسبت به دیگر ورق ها پرداختیم و با کاربرد های فراوان آن در صنعت  به همراه برترین کارخانجات تولیدی ورق سیاه آشنا شدیم و به بررسی مخصری از مراحل تولید ورق سیاه پرداختیم. شما کاربران گرامی میتوانید برای استعلام قیمت لحظه ای انواع مقاطع فولادی از جمله ورق سیاه و خرید انواع آهن آلات به وب سایت سفیران آهن مراجعه کنید.

 همچنین ضمن تشکر از شما کاربران عزیز که تا این بخش از مقاله با ما همراه بودید، لطفا نظرات و پیشنهادات و انتقادات سازنده خود را با ما در میان بگذارید. امیدواریم که این مطلب مورد رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد و بتوانیم به اطلاعات و آگاهی شما هر چند به میزان کم افزوده باشیم.

پشتیبانی واتساپ پشتیبانی تلگرام پشتیبانی ایتا