شمش فولادی چیست و چه قیمتی دارد؟

شمش فولادی به عنوان ماده اولیه برای تولید تمامی محصولات آهنی و مقاطع فولادی، در بازارآهن بسیار مورد توجه بوده و قیمت شمش فولادی نیز تاثیر زیادی بر قیمت تمامی آهن آلات تولید شده توسط کارخانه ها دارد. ماده اولیه برای تولید شمش فولادی، سنگ آهن است. در این مطلب ما شما را با انواع شمش فولادی به همراه کاربرد و نحوه تولید هر کدام و محصولاتی که توسط شمش فولاد ساخته میشود آشنا می‌کنیم. سپس به بررسی تاثیر قیمت شمش های فولادی بر بازارآهن و عواملی که بر روی قیمت شمش فولادی تاثیر می‌گذارند آشنا کنیم.

انواع شمش های فولادی چه کاربردی دارند؟

شکل ظاهری یک شمش (ingot) به صورت یک منشور چهار ضلعی است و شمش فولادی ظاهری عادی شبیه به یک شمش آجری شکل دارد و از آلیاژ فولاد است و طولی برابر با 2 متر دارد. نکته مهم در مورد شمش های فولادی، محصولاتی است که مستقیما به واسطه شمش های فولادی تولید میشود و از این محصولات تحت عنوان فرآورده های میانی شمش فولادی یاد میشود. از محصولات میانی میتوان به عنوان ماده اولیه، برای تولید ورق، میلگرد، تیرآهن و دیگر محصولات مختلف بازارآهن استفاده کرد.

فرآورده های حاصل از شمش فولادی کدامند؟

پر استفاده ترین فرآورده های میانی شمش های فولادی شامل بیلت (billet)، بلوم (bloom) و تختال یا اسلب (slab) هستند و تفاوت های ظاهری و آلیاژی که بین این سه فرآورده وجود دارد باعث شده تا هر کدام برای تولید محصولاتی مشخص استفاده شوند. در ادامه به توصیح و بررسی هر یک از فرآورده های میانی شمش فولادی می‌پردازیم. 

بیلت (billet) چیست و انواع آن کدامند؟

بیلت یا شمشال یکی از مهمترین فرآورده های میانی شمش فولاد است و طول بیشتری نسبت به شمش فولادی دارد. شکل ظاهری بیلت ها به صورت شمش مربعی یا استوانه ای توپر است. حداکثر عرض بیلت ها 15 سانتی متر است و در دو نوع sp3 و sp5 تولید میشوند. بیلت sp3 قابلیت حالت پذیری بیشتری دارد و بیلت sp5 در کنار حالت پذیری کمتر، استحکام بسیار بیشتری دارد.

بیلت (billet) چه کاربردی دارد؟

بیلت مربعی به علت طول بیشتر و سطح مقطع کمتر از اسلب و بلوم و شکل ظاهری که دارد معمولا در فرآیند تولید میلگرد و انواع مفتول و تسمه ها به عنوان ماده اولیه پایه استفاده میشود.

بلوم (bloom) چیست و چه ابعادی دارد؟

بلوم با استفاده از شمش فولادی تولید میشود و دارای سطح مقطع مربعی بوده و دقیقا مشابه بیلت است با این تفاوت که سطح مقطع مربعی بزرگتر با عرض بیشتری دارد. عرض بلوم بیشتر از 15 سانتی متر بوده و سطح مقطع آن بیشتر از 230 سانتی متر مربع است. 

بلوم (bloom) چه کاربردی دارد؟

بلوم به علت داشتن سطح مقطع مربعی وسیع تر و عرض بیشتری که دارد برای تولید تیرآهن بسیار مناسب است. بلوم را با نام شمشه هم می‌شناسند و بیشترین کاربرد بلوم به علت سطح مقطع بالاتر به شکل مربعی و با عرض بیشتر است. از بلوم در تولید انواع ریل و سپری هم استفاده میشود.

اسلب (slab) چیست؟

اسلب را میتوان مهمترین فرآورده میانی شمش فولاد دانست. ظاهر اسلب شبیه به مکعب مستطیل بوده و با طول 3 تا 12 متر و عرض بالای یک متر و ضخامت بالای 20 سانتی متر کاملا مناسب برای تولید انواع ورق، صفحات فلزی و حتی دیگر شمش های فولادی است. 

اسلب (slab) چه کاربردی دارد؟

اسلب با نام تختال هم شناخته میشود و توسط فرایند نورد سرد یا گرم میتوان از اسلب برای تولید انواع ورق های فولادی استفاده کرد. همچنین به علت ابعاد و شکل ظاهری اسلب میتوان با برش کناره های اسلب به صورتی که شمش های طولانی مربعی تولید شود برای ساخت بلوم هم استفاده کرد. از اسلب میتوان برای تولید ورق هایی که در نهایت در فرآیند تولید لوله های درزدار کاربرد دارند هم استفاده کرد. 

چه عواملی بر روی قیمت شمش فولادی تاثیر دارند؟

قیمت سنگ آهن مهمترین عامل موثر بر قیمت شمش های فولادی است زیرا سنگ آهن عنصر اصلی در بین مواد اولیه برای تولید شمش فولادی است. از دیگر مواد اولیه ای که در تعیین قیمت شمش فولادی تاثیر دارند میتوان به قراضه ها و ضایعات آهنی اشاره کرد.

دیگر عوامل موثر بر قیمت شمش فولادی شامل عرضه و تقاضای بازار شمش فولادی، نرخ ارز، فرآیند تولید و هزینه حمل و نقل است. همچنین قیمت نفت به علت کاربردی که در فرآیند تولید شمش های فولادی دارد، در قیمت شمش فولادی موثر است. حجم صادرات و واردات شمش فولادی و مواد اولیه مورد نیاز برای تولید آن بر قیمت شمش فولاد تاثیر زیادی دارد و باعث اثر گذاری بر میزان عرضه و تقاضا بازار داخلی میشود.

عوامل فرعی موثر بر قیمت شمش های فولادی کدامند؟

عوامل سیاسی و تولید کنندگان جهانی شمش فولادی و صادرات بین المللی آن از دیگر عوامل تاثیر گذار بر قیمت شمش های فولادی است. مهمترین عامل موثر بر قیمت هر چیزی در بازار ها، نسبت عرضه و تقاضای محصول است. به این معنی که اگر خریداران شمش فولادی زیادتر شوند و بیشتر از میزان عرضه شمش فولادی، خریداری انجام شود یا شمش های فولادی صادر شوند، بازار با کمبود شمش فولادی روبرو می‌شود. این اتفاق باعث کاهش کمیت شمش فولادی و در نتیجه افزایش قیمت می‌شود. اما اگر میزان تولیدات شمش فولادی و یا واردات آن بیشتر از میزان مصرف و خریداران بازار باشد، شاهد افزایش کمیت شمش های فولادی و در نتیجه کاهش قیمت هستیم.

شمش های فولادی چگونه تولید میشوند؟

برای تولید شمش فولادی از عنصر پایه یعنی سنگ آهن استفاده میشود. میزان سختی و ویژگی های مهم شمش فولادی کاملا بستگی به سنگ آهن استفاده شده در فرآیند تولید شمش فولادی دارد. روش های گوناگونی برای تولید شمش های فولادی وجود دارد که از رایج ترین آن ها میتوان به کوره قوس الکتریکی (EAF) و کوره ذوب القایی (IMF) و کوره بلند نام برد. 

تولید شمش های فولادی با کوره بلند چگونه است؟

تولید شمش های فولادی با کوره بلند رایج ترین روش تولید است. در این روش، سنگ آهن در کوره بلند توسط فرآیند اکسیژن قلیایی و سپس گرمادهی و اکسیداسیون، با اضافه کردن آهک ناخالصی های سنگ آهن جدا شده و در نهایت فولاد خالص سازی شده را در قالب ریخته گری میکنند. 

از معایب این روش میتوان به انعطاف پذیری کم شمش فولادی تولید شده، تولید گاز های آلاینده حین فرآیند تولید و میزان بالای ضایعات از سنگ آهن و شمش فولاد اشاره کرد البته در کنار این معایب، فرآیند تولید شمش فولادی با استفاده از کوره بلند مزایایی چون امکان تولید شمش هایی با حجم بالا، کمترین میزان ناخالصی در شمش نام برد.

تولید شمش های فولادی با روش کوره قوس الکتریکی چه مزایا و معایبی دارد؟

در این روش مواد اولیه درون کوره ای با عمق کم ریخته میشوند. از قسمت بالای کوره الکترود هایی به سمت پایین حرکت میکنند و باعث ایجاد جریان الکتریکی قوی که منجر به ذوب فلزات تا دمای 4000 درجه میشوند و باعث خالص سازی و شکل گیری قالب های متفاوت میشود. از مزیت های این روش میتوان به بالاترین کیفیت شمش نسبت به دیگر روش ها و بالاترین خواص مکانیکی محصولات حاصل از فرآورده های میانی نام برد اما عیب بزرگی که دارد هزینه بالای انجام این فرآیند است.

فرآیند تولید شمش فولادی با کوره ذوب القایی چگونه است؟

در این روش، سنگ آهن و ضایعات و قراضه های آهنی در کوره ای قرار داده می‌شود و با استفاده از یک سیم پیچ القایی که به دور کوره بسته شده، با کمک جریان الکتریکی باعث ایجاد یک جریان الکترومغناطیسی با فرکانس بالا به همراه گرما درون کوره شده و منجر به ذوب مواد اولیه و خالص سازی آن ها می‌شود. از معایب این روش میتوان به هزینه زیاد جریان الکتریکی و کوره در اجرای این عملیات و از مزیت هایی که این روش دارد میتوان به فرآیند آسان و نبود آلودگی صوتی و سادگی ایجاد دمای بالا اشاره کرد.

جمع بندی

در این مطلب به بررسی انواع شمش های فولادی و فرآورده های میانی آن به همراه کاربرد هر کدام و عوامل موثر بر قیمت شمش های فولادی پرداختیم. قبل از خرید هر نوع شمش فولادی یا هرگونه محصولات فولادی از هر شرکت یا کارخانه می توانید با گرفتن مشاوره دقیق و کارشناسی از نکات کلیدی انتخاب شمش فولادی یا محصول مورد نظر خود آگاه شوید و در ادامه با استعلام قیمت و آگاهی از قیمت کارخانه و مکان بارگیری، خریدی بی واسطه داشته باشید. برای دستیابی به چنین مواردی می توانید سفیران آهن را انتخاب نمایید.

ضمن تشکر از شما کاربران گرامی که تا این بخش از مقاله با ما همراه بودید، لطفا نظرات و پیشنهادات و انتقادات سازنده خود را با ما در میان بگذارید. امیدواریم که این مطلب مورد رضایت شما عزیزان قرار گرفته و بتوانیم به اطلاعات و آگاهی شما در خصوص انواع شمش فولادی هر چند به میزان کم افزوده باشیم.